رادیوتراپی یا پرتو درمانی سرطان سینه، مزایا و معایب آن + بهترین زمان انجام آن

پرتو درمانی سرطان پستان یک متد درمانی رایج برای از بین بردن تومورها و سلول های سرطانی است که با استفاده ار دستگاه خاصی صورت می‌گیرد. پزشکان با توجه به شرایط افراد می‌توانند از این تکنیک موثر قبل یا بعد از جراحی استفاده کنند تا بیماری به طور کامل از بدن ریشه کن شود. در ادامه این متن با ما همراه باشید تا نکاتی مانند مزایا و معایب، روش درمانی، مراقبت های لازم و سایر موارد مهم درباره رادیوتراپی را برایتان شرح دهیم:

پرتودرمانی سرطان سینه چیست و از چه طریقی انجام می‌شود؟

پرتو درمانی یا رادیوتراپی سرطان سینه از روش های درمانی موثری است که به بهبود و رفع علائم سرطان پستان کمک می‌کند. در این متد درمانی پزشکان با استفاده از امواج رادیویی پر قدرت به درمان توده های بدخیم و سرطانی می‌پردازند.

در این روش DNA سلول های سرطانی تجزیه شده و روند رشد آن ها مختل می‌شود‌. پرتو درمانی سرطان سینه از طریق از طریق دستگاه مخصوصی امواج رادیویی را به ناحیه آسیب دیده می‌تابانند و سلول های سرطانی را خنثی می کند. با این حال باید بدانید که این سلول ها به یک باره حذف نمی‌ شوند. ممکن است روزها و حتی ماه‌ها طول بکشد تا به طور کامل از بین بروند.

پرتو درمانی سرطان سینه به چه روش هایی انجام می شود؟

پرتودرمانی برای سرطان سینه ممکن است از طریق روش های زیر انجام شود:

پرتودرمانی خارجی سینه:

دستگاه مخصوصی تشعشعات را از خارج بدن، به بافت سینه می‌رساند و از رایج ترین متدهای رادیوتراپی سینه به حساب می‌آید.

پرتو درمانی داخلی سینه (براکی تراپی):

بعد از جراحی سرطان پستان، پزشک موقتا دستگاه تحویل پرتو را به همراه یک منبع رادیواکتیو (درون دستگاه)، در بافت سینه در محلی که توده سرطانی وجود داشت جا گذاری می‌کند.

پرتو درمانی در هر مرحله ای از سرطان ممکن است مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر آن می‌توان برای کاهش علائم سرطان که به سایر نقاط بدن سرایت کرده است از این تکنیک استفاده کرد.

جهت مراجعه حضوری میتوانید از طریق فرم رزرو نوبت اقدام کنید یا با مطب تماس بگیرید.

بیشتر بخوانید: بیوپسی سینه چیست؟ + نمونه برداری از سینه چرا انجام می‌شود؟

پرتودرمانی سرطان سینه چگونه انجام می‌شود؟

مرحله سرطان پستان در انتخاب این روش تاثیر بسیار زیادی دارد. ممکن است پزشک از روش پرتو درمانی در کنار سایر روش‌های دیگر نیز استفاده کند. هر یک از این روش‌ها بر اساس ملاحظات خاصی انجام می‌شوند.

بیمار برای انجام این روش درمانی به مرکز درمانی منتقل می‌شود. پرتو درمانی در یک اتاق مخصوص انجام می‌گیرد‌. بیمار تمام لباس‌ های خود را با لباس‌ های بیمارستان تعویض کرده و برای انجام پرتو درمانی آماده می‌ شود. پزشک از بیمار تصاویر اشعه ایکس را تهیه کرده و از موقعیت صحیح بیمار اطمینان حاصل می کند.

در هنگام انجام این روش شتاب دهنده خطی یا دستگاه پرتو درمانی روشن شده و از فاصله مشخص به بافت سینه بیمار تابیده می‌‌شود. در این روش منبع رادیواکتیو را در داخل سینه قرار می دهند. در داخل دستگاه ابزاری به نام کلیماتور وجود دارد. این ابزار تنظیم کننده میزان اشعه است.

این وسیله با تنظیم میزان اشعه کمک می‌کند تا امواج ساطع شده بجای اینکه بافت سالم را تحت تاثیر قرار دهد، بیشتر بر روی تومور سرطانی تمرکز داشته باشد تا سلول های سرطانی از بین برود. با این حال انتخاب نوع پرتو درمانی با توجه به شرایط بیمار تعیین می‌شود.

بیشتر بخوانید: بازسازی سینه بعد از جراحی سرطان سینه + بازسازی پستان با فلپ شکمی

پرتو درمانی بعد از لامپکتومی:

انجام پرتو درمانی بعد از لامپکتومی مزایای زیادی دارد زیرا سبب کاهش خطر بازگشت سلول های سرطانی می شود. این نوع درمان به اندازه ماستکتومی تاثیر گذار است و می‌تواند سلول های پستان به شکل مختلف حفظ کند. برای مثال ممکن است پزشک بعد از از لامپکتومی، پرتودهی به بخشی از بافت سینه یا کل سینه را تجویز کند.

پرتو درمانی بعد از ماستکتومی:

پزشک بعد از بررسی پارامترهای دخیل، تشخیص می دهد که آیا لازم است بعد از ماستکتومی، پرتو درمانی صورت گیرد یا خیر. این پارامترها شامل موارد زیر هستند:

• تومورهای بزرگ: خطر عود تومورهای بزرگ بیشتر از تومورهای کوچک است.
• غدد لنفاوی با علائم سرطان پستان: اگر آزمایش سرطانی بودن غدد لنفاوی زیر بغل مثبت باشد، به این معنی است که سلول های سرطانی به ‌خارج از سینه پیشرفت کرده اند.
• حاشیه های بافت:‌ جهت کاهش خطر عود سرطان، بعد از اینکه بافت سرطانی برداشته شد، روی حاشیه های باریک بافت، آزمایشی برای یافتن سلول های سرطانی انجام می گیرد.

بیشتر بخوانید: جراحی ماموپلاستی چیست؟

پرتو درمانی بعد از جراحی سرطان پیشرفته موضعی:

پرتو درمانی به عنوان راه حل کمکی بعد از جراحی سرطان پیشرفته موضعی انجام می‌گیرد. از روش پرتودرمانی برای درمان موارد زیر استفاده کرد:

• سرطان سینه ای که نتوان با جراحی درمان کرد.
• سرطان سینه التهابی که مجاری لنفاوی پوستی سینه را می‌پوشاند گسترش میابد. این نوع سرطان تهاجمی معمولا با شیمی درمانی پیش از انجام جراحی ماستکتومی و سپس استفاده از تکنیک پرتو درمانی قابل درمان است.

پرتو درمانی بعد از سرطان سینه متاستاتیک:

پزشک در صورت نیاز بعد از سرطان سینه متاستاتیک، پرتو درمانی را تجویز می کند تا بتوانند علاوه بر کوچک کردن توده های بدخیم پستان، علائمی مانند درد را کاهش دهند.

بیشتر بخوانید: علائم توده های خوش خیم + شکل توده های خوش خیم

کدام نوع از سرطان پستان با رادیوتراپی قابل درمان است؟

پزشک متخصص فاکتورهایی نظیر سن، وضعیت سلامتی بیمار، وضعیت بارداری، ناتوانی جسمی، شرایط پزشکی و غیره را بررسی می‌کند تا میزان مقاومت فرد را در برابر این روش درمانی تعیین کند. در نتیجه تصمیم می‌ گیرد که آیا بیمار می تواند این روش درمانی را انجام دهد یا خیر.

بنابراین این روش درمانی برای بسیاری از بیماران کاربرد دارد؛ اما در برخی موارد نیز ممکن است پزشک به دلایل مختلف درمان سرطان سینه با پرتودرمانی را توصیه نکند. در برخی شرایط نیز پزشک برای کوچک کردن تومور و جلوگیری از رشد سلول های سرطانی قبل از عمل، این روش درمانی را پیشنهاد می کند.

چه کسانی کاندیدای رادیوتراپی سینه هستند؟

تشخیص اینکه آیا پرتو درمانی سرطان سینه برای بیمار مناسب است یا نه، به شرایط بدن او و تشخیص پزشک بستگی دارد. پزشک با توجه به شرایط جسمی، میزان مقاومت بیمار در برابر عوارض رادیوتراپی، شدت پیشرفت تومورهای سرطانی، مرحله بیماری و… این نوع درمان را پیشنهاد می کند.

همانطور که تاکنون متوجه شدید از پرتو درمانی برای کوچک کردن توده های بدخیم پستان قبل از جراحی سرطان سینه یا برای ریشه کن کردن سلول های سرطانی باقی مانده در بدن استفاده می‌شود.

به عبارت دیگر افرادی کاندیدای مناسب برای درمان سرطان پستان با رادیوتراپی هستند که تومور آنها مهار شده و سلول های سرطانی به سایر نواحی بدن منتشر نشده باشد.

بیشتر بخوانید: ترشح سينه قبل از پريود نشانه چیست؟

پرتو درمانی سینه چه زمانی انجام خواهد شد؟

بعد از اتمام شیمی درمانی، پزشک تشخیص می دهد که بیمار چه زمانی می‌تواند شروع به درمان با رادیوتراپی کند. در این زمان دیگر بیمار نیاز به شیمی درمانی ندارد‌. بعد از گذشت چند هفته از عمل جراحی، پرتو درمانی شروع می‌ شود. این روش با نام‌ دیگری نظیر اشعه درمانی نیز شناخته می‌ شود. در این روش برای درمان بیمار از انواع خاصی از پرتو استفاده می‌ شود.

عوارض رادیوتراپی سرطان سینه چیست؟

استفاده از این روش درمانی ممکن است عوارض و خطراتی برای بیمار به همراه داشته باشد. به همین دلیل پزشک قبل از انجام پرتو درمانی به خوبی شرایط بدنی بیمار را چک می کند. البته عوارض جانبی با توجه به فاکتورهایی نظیر نوع درمان، سلول های هدف، برنامه درمانی و غیره متفاوت است. از جمله عوارض پرتو درمانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• تورم سینه
• تورم بازو (ادم لنفاوی)
• احساس خستگی مفرط
• پایین آمدن تعداد گلبول ها
• تحریک پوست مانند تاول زدن، پوسته پوسته شدن، قرمزی، آفتاب سوختگی

از بین رفتن این عوارض ممکن است بین چند هفته تا چند ماه طول بکشد. از آنجایی که بهبود سلول هایی که در طی درمان آسیب دیده‌اند زمانبر است، در برخی موارد نیز این عوارض تا پایان درمان ادامه دارد. علاوه بر آن پرتودرمانی سرطان سینه به ندرت ممکن است منجر به عوارض زیر شود:

• آسیب قلبی
• التهاب بافت ریه
• شکستگی دنده یا حساسیت دیواره قفسه سینه
• ابتلا به سرطان ثانویه مانند سرطان ریه، استخوان یا سرطان ماهیچه

برای درافت وقت مشاوره با دکتر مهسا توکل با شماره ۰۲۱۸۸۰۸۳۳۴۸ تماس بگیرید.

چگونه عوارض ناشی از رادیوتراپی را کاهش دهیم؟

با انجام چند روش ساده به راحتی می‌ توانید عوارض ناشی از رادیوتراپی را کاهش دهید. روش های زیر برخی از راه های کاهش عوارض هستند.

• ورزش
• استراحت
• رژیم غذایی و تغذیه سالم

بهتر است ساعتی از روز را برای خواب کوتاه و استراحت اختصاص دهید. در این صورت کمتر احساس خستگی می‌ کنید. در گام بعدی باید از رژیم غذایی مناسب بهره ببرید. به این شکل انرژی در بدنتان حفظ و ذخیره می‌ شود. برای تعیین رژیم غذایی با پزشک خود مشورت کنید.

هیدراته نگه داشتن بدن اهمیت زیادی دارد؛ بنابراین در طول روز برای کاهش کم آبی بدن مقدار زیادی مایعات بنوشید. گام بعدی انجام ورزش‌ های سبک است.

دقت داشته باشید ورزش‌ های سنگین می‌ تواند به بدنتان آسیب وارد کند؛ بنابراین برای رفع خستگی ناشی از پرتو درمانی در طول روز نرمش‌ های سبک انجام دهید. در این صورت هم بدنتان ورزیده می شود و هم احساس نشاط و شادابی می کنید.

بیشتر بخوانید: انواع کیست سینه + علائم کیست سینه

مراقبت های قبل از پرتودرمانی سرطان سینه

قبل از انجام رادیوتراپی بهتر است از پوشیدن لباس‌های تنگ خودداری کنید و لباس‌های پنبه‌ای و راحت بپوشید.

همچنین شما می‌توانید قبل از انجام اشعه درمانی سرطان سینه ناحیه مدنظر را همراه با شانه ها مرطوب کنید تا از ایجاد درد و قرمزی پوست جلوگیری شود.

مراقبت های بعد از رادیوتراپی

مراقبت‌ های این دوران تاثیر بسیار زیادی بر روی سلامت جسمی بیمار دارد. در ادامه به چند روش مراقبتی اشاره می کنیم.

•     برای شستشوی محل درمان نیز بهتر است از آب ولرم استفاده کنید.
•     اگر از درمان دارویی خاصی استفاده می‌ کنید با پزشک خود در این باره مشورت کنید.
•   بعد از رادیوتراپی سعی کنید محل تحت درمان را از تابش نور خورشید دور نگه دارید.
•   دقت داشته باشید پوست بدن در طی درمان بسیار حساس می شود. بنابراین برای کاهش درد از کمپرس‌ های سرد و گرم استفاده نکنید.
•   بعد از رادیوتراپی باید برنامه منظمی برای استراحت، خواب کافی و رژیم غذایی مناسب داشته باشید. تغذیه و استراحت کامل در طول درمان تاثیر زیادی بر روی روند بیماری دارد. رژیم غذایی باید بتواند پروتئین‌ ها و کالری مورد نیاز بدن بیمار را تامین کند.

مزایا رادیوتراپی نسبت به سایر روش ها؟

پرتو درمانی نسبت به سایر روش‌ ها دارای یک سری مزیت و فواید است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین مزایای این روش اشاره می کنیم.

•  افرادی که این متود درمانی را انجام می دهند، در برنامه‌ های روزانه خود با اختلال مواجه نمی‌ شوند.
• جلسات درمانی این روش بسیار کوتاه است و به صورت سرپایی انجام می‌ شود؛ بنابراین بیمار نیازی به بستری شدن ندارد. همچنین جلسات روزانه ممکن است یک ساعت و حتی در برخی مواقع یک ربع طول بکشد.
• این روش درمانی به کنترل سلول های سرطانی کمک کرده و تومور را کوچک می کند. به این صورت امکان جراحی را فراهم می کند.
• این روش درمانی به کنترل علائم کمک کرده و درد را کاهش می‌ دهد. با این حال میزان تاثیر این روش درمانی در افراد مختلف متفاوت بوده و به عوامل گوناگونی بستگی دارد.

استفاده همزمان رادیوتراپی و سایر روش ها (رادیوتراپی و جراحی – رادیوتراپی و شیمی درمانی)

پزشک با توجه به شرایط بیمار استفاده از چند روش درمانی را پیشنهاد می کند. ترکیب روش های درمانی ممکن است موثرتر واقع شود. اما نباید عوارض آن را نیز نادیده گرفت. با این حال برخی از عوارض به مرور زمان کمتر شده و به طور کامل از بین می‌ رود. پزشک با استفاده از روش‌ های ترکیبی مانند انجام جراحی سرطان پستان و استفاده از پرتو درمانی یا شیمی درمانی و پرتو درمانی، سعی می کند بیماری را در بازه زمانی کوتاه‌ تری درمان کند.

هزینه پرتو درمانی سرطان سینه

هزینه پرتو درمانی با توجه به فاکتورهای مختلف متفاوت است. هزینه این درمان به تعداد جلسات بستگی دارد. با این حال بیمارانی که بیمه شامل آنها می‌ شود هزینه کمتری می‌ پردازند؛ زیرا بخش قابل توجهی از هزینه توسط بیمه پرداخت می‌ شود.

برای استعلام هزینه پرتو درمانی می توانید با پزشک و مشاورانی که در بیمارستان حضور دارند مشورت کنید.

درمان سرطان با رادیوتراپی چقدر طول می کشد؟

درمان بیماری با روش رادیوتراپی با توجه به تعداد جلسات متفاوت است. با توجه به شدت بیماری بین ۱ تا ۲۰ جلسه پرتو نیاز است. در برخی مواقع درمان تا ۸ هفته طول می‌ کشد. به هر حال پزشک با توجه به نوع و شدت بیماری زمان لازم برای پرتو درمانی را مشخص می کند. در برخی مواقع پرتو درمانی تنها چند هفته طول می کشد و بیمار بعد از گذراندن دوره، سلامت نسبی به دست می آورد.

دکتر مهسا توکل

درمان سرطان سینه اگر توسط پزشک مجرب و متخصص انجام شود می‌تواند روند درمان را آسان‌تر کند. بنابراین انتخاب پزشک حاذق و متبحر اهمیت بسیار زیادی دارد. دکتر مهسا توکل متخصص جراحی پستان و زیبایی بوده و از دانشگاه علوم پزشکی تهران فارغ التحصیل شده است. این پزشک از برد تخصص پیکرتراشی، جراحی زیبایی، تزریق ژل و فیلتر، جراحی‌ پستان، دستگاه گوارش و لاپاراسکوپی برخوردار بوده و اقدامات غیر جراحی برای زیباسازی بدن و صورت انجام می‌ دهد.

جهت رزرو نوبت میتوانید با شماره ۰۲۱۸۸۰۸۳۳۴۸ تماس بگیرید.

سوالات متداول درباره پرتو درمانی سرطان سینه